lot-nisko: Vickers VC10 - niespełnione ambicje Albionu

W realu z samolotem będącym bohaterem 40 zeszytu Samolotów pasażerskich świata miałem kontakt tylko raz i to, że tak powiem, w sposób przelotny. Z kilkusekundowej „ekspozycji” pomiędzy drzewami poznańskiego parku tylko „wielorybi” kształt usterzenia poziomego pozostał mi w pamięci. W sylwetce i locie maszyny była elegancja i dostojność niczym u angielskiego lorda. Oczywiście był to wariant powietrznego tankowca RAF-u, które swego czasu odwiedzały polskie lotniska. Właśnie jako tankowiec i transportowiec sił powietrznych Jej Królewskiej Mości zapamiętano Vickersa VC10 bardziej niż jako samolot pasażerski. Powodem była mała popularność maszyny wśród największych linii lotniczych, która przełożyła się na ledwie 54 wyprodukowane egzemplarze. Samolot o całkiem przyzwoitych parametrach eksploatacyjnych przegrał z konkurentami zza Atlantyku. Wśród wielu tego powodów znalazła się także niezdecydowana, oględnie mówiąc, postawa brytyjskiego przewoźnika narodowego, co nie tylko nie pomogło nowej konstrukcji, ale w dalszej konsekwencji przyczyniło się do dalszej marginalizacji brytyjskiego przemysłu lotniczego. Także zastosowany układ konstrukcyjny „powiększonego Caravelle” z czterema silnikami w sparowanych gondolach umieszczonych z tyłu kadłuba okazał się nieperspektywiczny i znalazł tylko jednego naśladowcę w postaci Iła-62, podobnie zresztą jak wcześniejszy układ też brytyjskiego Cometa z silnikami u nasady skrzydeł. Jak się z czasem okazało, posadowienie silników w tyle kadłuba znalazło uzasadnienie jedynie w mniejszych maszynach do 100 pasażerów i w bizjetach. W połowie lat sześćdziesiątych RAF zakupił 14 maszyn w wersji transportowo-pasażerskiej C.1. Maszyny te dały wojsku niespotykane dotychczas możliwości w zakresie masy przewożonych ładunków (liczby pasażerów) oraz zasięgu i szybkości transportu, co w schyłkowym okresie funkcjonowania Imperium Brytyjskiego miało niebagatelne znaczenie. Niepowodzenie rynkowe VC10 pozwoliło RAFowi na pozyskanie kilkunastu maszyn z rynku wtórnego jako bazy do przebudowy na samoloty tankujące/transportowce oraz rezerwuar części zamiennych. Służba w mundurze nie tylko pozwoliła wydłużyć życie tego eleganckiego samolotu, ale także wykazać się mu dobrymi właściwościami eksploatacyjnymi i niezawodnością. Łącznie VC10 pozostawały w służbie prawie pół wieku. Pożegnalny lot w barwach RAFu wykonano we wrześniu 2013 roku.

Ostatni z zapowiadanych zeszytów serii nie zaskoczył już niczym, bo raczej nie mógł.

Przyznać jednak muszę, że było to czego zwykle oczekuję: rysunki sylwetki, schemat aranżacji kabiny pasażerskiej, a także przekrój silnika. Zdjęcia jak zwykle ciekawe, adekwatne do tekstu. Prezentowaną linią lotniczą jest East African Airways, z której wyewoluowała Kenia Airways.

Wszystko jak zwykle, nawet liczba błędów jakie znalazłem na średnim dla serii poziomie: ciąg silnika wyrażamy w kG, nie kg, str.15; zbiornik w usterzeniu nie mógł mieć pojemności 6120 galonów, a raczej litrów, str. 20; wysokość nie może być „zbliżona do cyfry 8”. Tu chodziło o kształt przekroju kadłuba, str. 21; Na str. 26 powinno być „wykorzystywane przez bombowe HP Victor …”; „ W W porównaniu …” , str 35.

I tu planowałem umieścić podsumowanie całej serii, lecz wydawca zrobił niespodziankę przedłużając serię o dziesięć tomików. Ucieszyło mnie to bardzo, gdyż samolotów pasażerskich wartych omówienia jest więcej niż czterdzieści. Także zestaw maszyn zapowiada się ciekawie, samoloty mniej popularne i mniej znane, warte przybliżenia, zwłaszcza konstrukcje brytyjskie i radzieckie.

Pozostaje mieć nadzieję, że poziom kolejnych dziesięciu zeszytów będzie lepszy lub co najmniej niezgorszy od większości poprzednich.