Pilot Doświadczalny – książka godna polecenia

Trzecia książka na tapecie. Tym razem klika słów o autobiografii Henryka Bronowickiego, wieloletniego pilota doświadczalnego zakładów w Mielcu. Pan Henryk swoją lotniczą karierę rozpoczął w roku 1966. I tu zaczyna się ciekawa opowieść o kolejach lotniczego życia zafascynowanego lataniem nastolatka. Szybowce, samoloty, akrobacja, a jednocześnie nauka i praca. Tak to w tamtych czasach było. I właśnie klimat tamtych lat oddany poprzez własne wspomnienia przeplatane ciekawymi zdarzeniami i anegdotami stanowi o wartości tej książki. I choć stosunek do lat PRL-u można mieć różny, to dynamiczny rozwój lotnictwa i przemysłu lotniczego w tym czasie jest faktem. Warto więc zapoznać się ze wspomnieniami człowieka, który to przeżył, będąc od pewnego etapu swojej lotniczej kariery w samym centrum wydarzeń.
Z wielu ciekawych zdarzeń warto wspomnieć o pierwszej kraksie na samolocie S-4 Kania. Ktoś jeszcze pamięta tak samolot?
Po okresie fascynacji akrobacją samolotową przychodzi czas na ciężka pracę, w dużej mierze związaną z lotami agro wykonywanymi na różnych samolotach od Gawrona, poprzez Dromadera, aż po Belfegora. Najwięcej ciekawych rzeczy można się dowiedzieć o zapomnianym i nie do końca docenianym odrzutowcu rolniczym. Na M-15 Autor przeżył wypadek związany z awarią a raczej destrukcją silnika. Nie mniej ciekawy jest opis prób eksploatacyjnych dwóch dromaderów w Egipcie. Szczególnie opisy przebazowania maszyn do Afryki pokazują „uroki” tamtych czasów. W 1983 roku Henryk Bronowicki brał aktywny udział w organizacji pierwszej, doświadczalnej bazy samolotów gaśniczych Dromader. Opis działań organizacyjnych oraz zbierania pierwszych doświadczeń oraz występujących problemów to kolejny mocny punkt książki. Zamykając temat Dromadera należy wspomnieć o badaniach w locie całej rodziny Dromaderów od M-21 poczynając, na M-24 kończąc. Nie mniej ciekawe są wspomnienia dotyczące samolotów odrzutowych, od szkolenia na TS-11 Iskra i Lim-5 aż po badania w locie Irydy. Wiele ciekawych informacji i zdarzeń z tego czasu na pewno zadowoli każdego miłośnika polskich skrzydeł. Przy okazji można bliżej zapoznać się z historią badań w locie Irydy i bliżej poznać legendę pilotów doświadczalnych - Ludwika Natkańca. Na przykładzie badań w locie Irydy najlepiej widać przesłanie książki zawarte w tytule „Pilot doświadczalny”. Autor w przekonywujący sposób udowadnia, że istnieje kolosalna różnica pomiędzy oblatywaczem a pilotem doświadczalnym, który jest samym szczytem lotniczej kariery. Autor krytycznie opisuje bałagan decyzyjny panujący w trakcie realizacji programu Irydy. Wspomina między innymi loty na pierwszym prototypie z niehermetyzowaną kabiną oraz kuriozalną, w jego opinii, decyzję o prowadzeniu badań flatterowych na pierwszym prototypie, który najbardziej ze wszystkich różnił się od maszyn seryjnych, co zresztą jest stanem normalnym w lotnictwie. Także Jemu „przypadło w udziale” awaryjne lądowanie na brzuchu samolotem SP-PWD w Mielcu w roku 1991. Szeroko opisany temat katastrof Iryd kwituje następująco: ”Obie katastrofy Irydy spowodowali piloci wojskowi, przekraczając dopuszczalne warunki użytkowania samolotu w locie”. Po tej lekturze smutny koniec programu staje się jeszcze bardziej zrozumiały.Końcowe rozdziały poświęcone są samolotowi M-28 Skytuck. Najciekawsza jest opowieść o eskapadzie zwanej lotem akwizycyjnym do obu Ameryk. Niestety to już czas „szybkiego i wspomaganego” wygaszania naszego przemysłu lotniczego i lotnictwa w ogóle. Kilka ciekawych zdarzeń z tego okresu w smutny sposób przybliża nas do końca książki. Ostatnim etapem kariery Pana Henryka była praca w EuroLocie w latach 1998-2004.
Niezwykle cenne są profesjonalne opinie pilota o samolotach, których badania w locie prowadził. Są to informacje z pierwszej ręki, których części próżno szukać w innych publikacjach.
Podsumowując – jeden z najciekawszych życiorysów lotnictwa  cywilnego  z późnego PRL-u i początków III RP. 
Książka. Warta polecenia wszystkim, którzy chcą dowiedzieć się więcej o naszym lotnictwie, głównie cywilnym tego okresu.

Henryk Bronowicki

Pilot Doświadczalny
Agencja Lotnicza Altair, Sp. z o.o.
Warszawa 2014
266 stron w twardej okładce, liczne zdjęcia.

lot-nisko.blog.pl

11 X 2015

powiązane wpisy:

Polski przemysł lotniczy1944-1989

Polskie wytwórnie samolotów
Polskie konstrukcje lotnicze tom V
Polskie Konstrukcje Lotnicze t. VII – a mogła była być taka fajna książka
Polskie Konstrukcje Lotnicze Tom VI
Antoni Szymański „Całe życie za sterami”