sobota, 13 grudnia 2025

Amerykańskie bombowce czasu „szybciej, wyżej dalej” w TBiU

Kolejne trzy tomiki serii Typy Broni i Uzbrojenia są monografiami trzech amerykańskich bombowców, które w pierwszych dwóch dekadach napędu odrzutowego przełamywały kolejne bariery, osiągając to, co jeszcze do niedawna wydawało się niemożliwe. Mamy więc Boeinga B-47 Stratojet - pierwszy amerykański ciężki bombowiec o napędzie odrzutowym. Dużo szybszy od swoich śmigłowych poprzedników, choć niektórym z nich ustępował zasięgiem. Z drugiej strony był w stanie szybko i z pożądaną precyzją dostarczyć swój śmiercionośny, (termo)jądrowy ładunek z baz w Europie i na Dalekim Wschodzie nad cele w uprzemysłowionej części ZSRR i państwach satelickich. Drugim z bombowców był naddźwiękowy B-58 Hustler - samolot o doskonałych osiągach, pełen nowatorskich rozwiązań. Za najciekawsze uważam zasobnik podkadłubowy będący zarazem zbiornikiem paliwa, nośnikiem sprzętu rozpoznawczego lub głowicy termojądrowej oraz zastosowanie indywidualnych kapsuł ratunkowych członków załogi. Trzeci samolot to awangardowa konstrukcja zdolna do rozwijania trzykrotnej szybkości dźwięku nosząca oznaczenie B-70 Valkyrie. Samolot tak zaawansowany technicznie, tak duży i o tak potężnych osiągach, że po dziś dzień nie zbudowano maszyny potężniejszej. Otwartym pozostaje pytanie, po co takowa powstać by miała. Kolejne maszyny z prezentowanej trójki były coraz szybsze, latały coraz dalej i wyżej oraz były coraz droższe – bardzo drogie. Nic więc dziwnego, że samolotów B-47 wyprodukowano ponad dwa tysiące, B-58 już tylko nieco ponad setkę, a B-70 pozostał tylko w dwóch egzemplarzach prototypowych. Sens zastosowania coraz szybszych latających coraz wyżej bombowców podważyły coraz doskonalsze pociski ziemia-powietrze. Gdzieś pomiędzy nimi, korzystając szeroko z doświadczeń Boeinga wyniesionych z budowy i eksploatacji Stratojeta, powstał legendarny B-52. I choć nie latał tak szybko jak jego następcy, kombinacja dużego zasięgu, udźwigu, uniwersalności i podatności na modyfikacje sprawiły, że Stratofortress przeżył w służbie ich obu. Więcej, według aktualnych planów Pentagonu pozostanie na stanie USAF dużo dłużej niż znacznie nowocześniejsze i młodsze B-1 Lancer i B-2 Spirit.
Omawiane zeszyty TBiU wydano w klasycznym dla serii układzie, na przyzwoitym poziomie redakcyjnym i wydawniczym. Zastrzeżenia budzi czytelność niektórych rysunków i schematów, choć na plus działa ich liczba i trafny dobór. Znacznie lepiej prezentują się rysunki pokazujące barwne sylwetki wybranych egzemplarzy. W każdym z tomików Autor szczegółowo opisuje proces opracowania koncepcji danej konstrukcji, jej rozwój do etapu makiety, a następnie prototypów. Dalej mamy kolejno: etap badań w locie, produkcję seryjną, wdrożenie do służby, wykorzystanie operacyjne oraz zmierzch kariery. Opis techniczny maszyn jest średnio rozwinięty, w sam raz dla publikacji tego rodzaju. Dużo miejsca poświęcono przenoszonemu uzbrojeniu, szczególnie w postaci bomb (termo)jądrowych. Jak to zwykle bywa, pojawiło się kilka wpadek redakcyjnych, głównie językowych. Są one jednak sporadyczne i nie wpływają na odbiór całości, choć w tej kategorii zdecydowanie słabiej wypada monografia B-58.
Podsumowując, kolejne trzy ciekawe zeszyty, kolejne trzy ciekawe konstrukcje lotnicze. TBiU trzyma swój poziom.    




Marek Dąbrowski
Samolot bombowy Convair B-58 Hustler
Samolot bombowy Boeing B-47 Stratojet
Samolot bombowy B-70 Valkyrie
 
Typy Broni i Uzbrojenia
Zeszyt nr 260, 261, 2 (nr specjalny),
Agencja wydawnicza CB
2025,
50/52/44 strony w miękkiej oprawie,
liczne zdjęcia i rysunki barwne.



 

niedziela, 7 grudnia 2025

Skrzydlata Polska ML 11/2025. Koniec epoki

Co jakiś czas jesteśmy świadkami mniej lub bardziej uroczystego wycofania ze służby kolejnego typu samolotów. Zawsze jest to znak czasów. Z jednej strony przemijania dawnego, z drugiej dominacji nowego. W Polsce pożegnaliśmy ostatnio samoloty Su-22, przez dekady określane mianem myśliwsko-bombowych, przy czym w ostatnich latach to właśnie określenie było najgroźniejszym elementem ich „uzbrojenia”. Zgoła odmiennie ma się wrześniowe pożegnanie samolotów MiG-21 w służbie Indyjskich Sił Powietrznych. Kolejny przedstawiciel maszyn „Made in CCCP” przechodzi do historii. I choć w kilku armiach pojedyncze maszyny wzbijają się w powietrze, to wycofanie popularnych Fishbedów z eskadr jednego z największych ich użytkowników stanowi cezurę czasowa pewnej epoki w historii lotnictwa wojskowego. Za takim stwierdzeniem przemawia nie tylko liczba użytkowanych samolotów w różnych wersjach i jego okres – 62 lata. Indie należały też do nielicznego grona państw, które produkowały te samoloty. Co ważniejsze, to właśnie indyjskie MiGi-21 przeszły najgłębszą modernizację do najbardziej zaawansowanej wersji MiG-21-93, która można śmiało nazwać generacją 4+ tego samolotu. I w takiej właśnie wersji, z podniesioną głową samolot ten przechodzi na zasłużoną emeryturę.
Szkoda tylko, że szanse zobaczenia tej maszyny w locie, przynajmniej w Europie, spadły praktycznie do zera.
 
TOP 3
1. Indie pożegnały MiG-21. Artykuł podsumowuje 62 lata służby tych dziś już legendarnych samolotów w Siłach Powietrznych Indii. Na pięciu stronach Autor prezentuje historię indyjskich maszyn w przysłowiowej pigułce.
2. Lotnicze święto w Nowym Targu. Kolejny fajny artykuł M. Sigmunda, będący dość szczegółową relacją z tegorocznego Nowotarskiego Pikniku Lotniczego. Jak zwykle u tego Autora po za opisem wydarzeń na niebie, można zapoznać się z krótką historią występujących maszyn oraz związanych z nimi ludzi.
3. NATO Tiger Meet 2025. Pewnie u niejednego z nas nadal żywe są wspomnienia z pamiętnego NTM w Poznaniu-Krzesinach w maju 2018 r. W obecnej sytuacji geopolitycznej powtórka w najbliższych latach jest raczej mało prawdopodobna. U tych co odważniejszych i bardziej zdeterminowanych uzupełniają je wspomnienia z wyjazdu(ów) na kolejne edycje ćwiczenia, czy to na dzień spottera czy lub/i spotterkę podpłotową. Pozostałych cieszyć mogą jedynie relacje z kolejnych edycji ćwiczenia, takie jak zamieszczona w listopadowym numerze Skrzydlatej. Szkoda tylko, że zdjęcia polskiego Jastrzębia, tak pięknie przygotowanego na tą imprezę, już zawsze będą się smutno kojarzyć.   

Powiązane wpisy: 
Skrzydlata Polska ML 10/2025. Już dopiero
Skrzydlata Polska ML 9/2025. Krew i łzy
Skrzydlata Polska ML8/2025. Pierogarnia
Skrzydlata Polska ML7/2025. Innowacje, nowe podąża ścieżką starego?
Skrzydlata Polska ML 6/2025. Krytyczne spojrzenie na zachód
Skrzydlata Polska ML 5/2025. Władek nie wydurniaj się
Skrzydlata Polska ML 4/2025  Zdarzenie jak szóstka w Lotto
Skrzydlata Polska ML 3/2025. Elektryczna zadyszka
Skrzydlata Polska ML 2/2025. Skrzydlatej matematyczne problemy
Skrzydlata Polska ML 1/2025. Numer południowy
Skrzydlata Polska ML 12/2024. Roczek Fafika
Skrzydlata Polska ML 11/2024. Czekając na rewolucję
Skrzydlata Polska ML 10/2024. Lot na rynku
Skrzydlata Polska ML9/2024. Kawa nad K2
Skrzydlata Polska ML8/2024. Tani wypełniacz zamiast wspomnienia o ciekawym człowieku i jego osiągnięciach
Skrzydlata Polska ML7/2024. Odtwarzanie zDOLności
Skrzydlata Polska ML 6/2024. Obyś setki nie doczekał
Skrzydlata Polska ML 5/2024. Concorde, następne pokolenie?
Skrzydlata Polska ML 4/2024. Transportowe mrzonki
Skrzydlata Polska ML 3/2024.
Skrzydlata Polska ML 2/2024. Błędy duże, małe i malutkie
Skrzydlata Polska ML 1/2024. Jaki pierwszy numer, taki cały rok?
Skrzydlata Polska ML 12/2023. Samolot nie dla każdego
Skrzydlata Polska ML 11/2023 – pomysł na DOLa
Skrzydlata Polska ML 10/2023 – wodorowa nadzieja
Skrzydlata Polska ML 9/2023 – rozmyta przyszłość lotnictwa
Skrzydlata Polska ML 7/2023 – nam strzelać nie kazano
Skrzydlata Polska ML 6/2023 - wojsko w cywilu
Skrzydlata Polska ML 5/2023 – pożegnanie papugi
Skrzydlata Polska ML 4/2023 – politykierstwo ponad fakty, z lotnictwem w tle
Skrzydlata Polska ML 3/2023 – wojna odkryta
Skrzydlata Polska ML 2/2023 – pożegnania, pożegnania, pożegnania
Skrzydlata Polska 12/2022. Hypki na Papieża
Skrzydlata Polska 11/22 – od Raptora do „traktora”
Skrzydlata Polska 10/22 – Alicja w krainie prądu
Skrzydlata Polska 8/22 – Zamierające pokazy
Skrzydlata Polska 7/22 – pomiędzy rzeczywistością a fantazją
Skrzydlata Polska 6/22 – niskoemisyjna
Skrzydlata Polska 5/22 – helikopter z wyciągarką
Skrzydlata Polska 4/22 – wojna? Jaka wojna?
Skrzydlata Polska – magazyn sprzeczności
 
 

poniedziałek, 1 grudnia 2025

Lotnictwo 10/2025. Czarne krzyże nad Polską

Świat stanął na głowie. Zapoczątkowane przed z górą trzema dekadami przemiany społeczno-polityczne w Europie doprowadziły do totalnego przemodelowania systemu wartości. Dla byłych członków Układu Warszawskiego z Europy Centralnej także przebiegunowaniem układu sojusznik-przeciwnik. Wojna w Ukrainie tylko scementowała nasz sojusz z państwami Zachodu, na nasze szczęście. Jej skutkiem jest też zwiększenie obecności sił zbrojnych naszych sprzymierzeńców na obszarze Polski, nie tylko w ramach kurtuazyjnych wizyt i ćwiczeń, ale także pełniących dyżury bojowe. W ten sposób znane z tytułu bestseleru S. Skalskiego „Czarne krzyże nad Polską” nabrały zupełnie innego, tym razem pozytywnego znaczenia. Obyśmy tylko podobnego zwrotu w stosunku do czerwonych gwiazd nie doświadczyli.
 
TOP 3
1. Niemieckie Typhoony wzmacniają wschodnia flankę NATO. Kolejna relacja z aktualnych wydarzeń mających miejsce na polskim lotnisku i naszym, to znaczy NATOwskim niebie. Miejscem wydarzeń jest Mińsk, mazowiecki oczywiście.
Bohaterami niemieckie samoloty wielozadaniowe i nasze Fafiki oraz Jastrzębie. Nie wiem, czy to tylko przypadek, czy celowa złośliwość Autorów, ale w Niemczech samoloty tego typu noszą oznaczenie EF-2000 lub nazywane są po prostu Eurofighterami, podczas gdy angielska nazwa oraz jej hiszpańskie czy włoskie odpowiedniki nie są mile widziane.
2. North American FJ (F-1) Fury. Artykuł przybliżający historię powstania i służby oraz budowę jednego z pierwszych myśliwców pokładowych z czasów, gdy samoloty pozbywały się śmigieł. I choć FJ Fury zbudowano tylko 33, znalazły one swoje miejsce w historii lotnictwa, szczególnie pokładowego. Z miejscem tym warto się bliżej zapoznać. W przypadku artykułów L. A. Wieliczko zapoznanie takie jest jak zwykle przyjemnością.
3. 20 lat MiG-ów-29 na ziemi malborskiej. W swoim materiale duet Gołąbek-Wrona opisuje wspomniany w tytule okres. Jest to krótkie kalendarium połączone z informacjami o malborskiej jednostce, poszczególnych użytkowanych tu samolotach MiG-29 i najważniejszych wydarzeniach.
Zastanawiający jest pociąg lotników do wszelkiego rodzaju rocznic i ich upamiętniania, co nie zawsze wygląda do końca poważnie. Przykładem może być pokazany w artykule kamień upamiętniający dwadzieścia lat eksploatacji MiGów-29 w Malborku oraz trzydzieści pięć w Polsce. Jeden kamień dwie odległe od siebie o rok rocznice. Trochę to dziwne.
 
Powiązane wpisy:
Lotnictwo 9/2025. Zguba na zgubę
Lotnictwo 7-8/2025. Mit podniebnych rycerzy
Lotnictwo 6/2025. Putina z Zełenskim nieformalny sojusz
Lotnictwo AI 5/2025. Antek wiecznie żywy5-antek-wiecznie-zywy.html
Lotnictwo AI 4/2025. Samolot „prezydencki”
Lotnictwo AI 3/2025. Samoloty pasażerskie – dynamiczna stagnacja
Lotnictwo AI 2/2025. Magia pierwszego razu
Lotnictwo AI 1/2025. Samba, kawa i Millenium
Lotnictwo AI 12/2024. Tuba propagandowa pełna marketingowego bełkotu
Lotnictwo AI 1/2025. Samba, kawa i Millenium
Lotnictwo AI 11/2024. Polska śmigłowcami stoi
Lotnictwo AI 10/2024. Staruszek Hercules, początki
Lotnictwo AI 9/2024. Polski przemysł lotniczo-kosmiczny – rozkwit czy agonia?
Lotnictwo AI 8/2024. Ciekawie, solidnie, atrakcyjnie?
Lotnictwo AI 7/2024. Niszowiec z kraju klonowego liścia
Lotnictwo AI 6/2024. Szerokokadłubowy Embraer
Lotnictwo AI 5/2024. Rok F-16 w Europie wschodniej
Lotnictwo AI 4/2024. Lotnicze dylematy Wuja Sama
Lotnictwo AI 3/2024. Stare i nowe Herculesy Trójkąta Weimarskiego
Lotnictwo AI 2/2024. Samoloty (roz)bojowe?
Lotnictwo AI 1/2024. Konkurencja i lobbing wśród magazynów lotniczych
Lotnictwo AI 12/2023. Historia coraz bardziej odległa, przyszłość coraz bardziej niepewna
Lotnictwo AI 11/2023. Podniebna artyleria
Lotnictwo AI 9/2023 – żółta kartka za bylejakość
Lotnictwo AI 8/2023 – odmitologizowanie Concordskiego
Lotnictwo AI 7/2023 – różne wymiary polityki odstraszania
Lotnictwo AI 7/2023 – różne wymiary polityki odstraszania
Lotnictwo AI 5,6/2023 – granice kryptoreklamy
Lotnictwo AI 4/2023 – PZL-130 Orlik – po co nam to było?
Lotnictwo AI 3/2023 – bylejakość Boeinga tuczy Airbusa
Lotnictwo AI 1/2023 – modernizacja po amerykańsku
Lotnictwo AI 12/2022 – numer wiele objaśniający
Lotnictwo AI 11/2022 – przekleństwo Jaskółki
Lotnictwo AI 10/2022 – szklane kule Airbusa i Boeinga
Lotnictwo AI 9/2022 – śmigłowce na fali wznoszącej
Lotnictwo AI 8/2022 – śmigłowiec, którego nie ma
Lotnictwo AI 7/2022 – spalone marzenie
Lotnictwo AI 6/2022 – drony po polsku
Lotnictwo AI 5/2022. Zbrojne niebo nad nami
Lotnictwo AI 4/2022. Aligator – historia upadku
Lotnictwo AI 3/2022 – powietrzni zwiadowcy duzi i mali
Lotnictwo AI 2/2022 – numer ostatni przedwojenny 
Lotnictwo 1/2022 -przyszłość nadejdzie szybciej niż nam się wydaje
Lotnictwo 12/2021 - rocznicowe dylematy
Lotnictwo 11/2021 – pierwszy wielki sukces Antonowa
Lotnictwo10/2021 – wiosenna wojenka 1939
Lotnictwo9/2021 – dzień dzisiejszy lotnictwa wojskowego RP
Lotnictwo6/2021 – Łukaszenka nie był pierwszy?
Lotnictwo5/2021 – szpiedzy 50+
Lotnictwo4/2021 – kwietniowa mozaika
Lotnictwo 3/2021 – magazyn gdybających dziennikarzy
Lotnictwo 2/2021 - dwie rosyjskie ikony (lotnictwa)
Lotnictwo 1/2021 - przyzwoity start
Lotnictwo 12/2020 - nowe stare samoloty
Lotnictwo 11/2020- nowe stare
Lotnictwo 10/2020 - numer delta
Lotnictwo 9/2020
Lotnictwo 8/2020 - znowu czarna owca w numerze
Lotnictwo 7/2020
Lotnictwo 6/2020 – pod znakiem latających olbrzymów
Lotnictwo 4-5/2020 - co z tym Lotnictwem? Lotnictwo 3/2020 - dno jest blisko
Lotnictwo 2/2020-- ciekawie, choć nadal z dodatkiem bylejakości
Lotnictwo 12/2019 - sinusoida
Lotnictwo 10-11/2019 - jeden artykuł rozwalił cały numer 
Lotnictwo 6/2019, nie tracę nadziei 
Lotnictwo 1-2 /2019 - równia pochyła?
Lotnictwo 12/2018, jakość czy jakoś? 
Lotnictwo AI 9/2022 – śmigłowce na fali wznoszącej
Lotnictwo AI 2/2023 – ładowniczy ze śmigiełkiem na czubku
Lotnictwo 2/2020-- ciekawie, choć nadal z dodatkiem bylejakości
Lotnictwo 12/2019 - sinusoida
Lotnictwo 10-11/2019 - jeden artykuł rozwalił cały numer 
Lotnictwo 6/2019, nie tracę nadziei 
Lotnictwo 1-2 /2019 - równia pochyła?
Lotnictwo 2/2020-- ciekawie, choć nadal z dodatkiem bylejakości
Lotnictwo 12/2019 - sinusoida
Lotnictwo 10-11/2019 - jeden artykuł rozwalił cały numer 
Lotnictwo 6/2019, nie tracę nadziei 
Lotnictwo 1-2 /2019 - równia pochyła?
Lotnictwo 12/2018, jakość czy jakoś? 
Lotnictwo AI 9/2022 – śmigłowce na fali wznoszącej
Lotnictwo AI 2/2023 – ładowniczy ze śmigiełkiem na czubku
Lotnictwo 2/2020-- ciekawie, choć nadal z dodatkiem bylejakości
Lotnictwo 12/2019 - sinusoida
Lotnictwo 10-11/2019 - jeden artykuł rozwalił cały numer 
Lotnictwo 6/2019, nie tracę nadziei 
Lotnictwo 1-2 /2019 - równia pochyła?