lot-nisko: Su-20 – typ przejściowy

Rodzina samolotów Su-7 jest doskonałym przykładem konstrukcji, która na drodze ewolucyjnego rozwoju doprowadziła do powstania dwóch gałęzi maszyn: myśliwskich (Su-9, -11) oraz myśliwsko-bombowych - według klasyfikacji ZSRR (Su-7, -17, -20 i -22). I choć w lotnictwie polskim eksploatowano samoloty ze znakiem Su z jednej tylko linii rozwojowej, na ponad pół wieku zdominowały one jego uderzeniową gałąź. W samolocie Su-20, gdyż tak oznaczono eksportową wersję Su-17M, podstawowa nowością w stosunku do Su-7 było zastosowanie tzw. zmiennej geometrii skrzydła, a właściwie zmiennego kąta skosu skrzydła. Biuro konstrukcyjne Suchoja podeszło do tej modnej w latach sześćdziesiątych nowinki w sposób bardzo ostrożny. Postanowiono zmodernizować skrzydło Su-7 w minimalnym stopniu, tak by uzyskując wymierne korzyści w zakresie prędkości startu i lądowania oraz zasięgu maszyny, z jednej strony nie pogarszać innych osiągów samolotu, z drugiej jak najmniej ingerować w jego konstrukcje i właściwości aerodynamiczne płatowca jako całości. W związku z tym zastosowano ruchome jedynie zewnętrzne części skrzydła, mniej więcej do połowy jego długości. Zabieg przyniósł oczekiwane efekty i tak powstał nowy/stary samolot oznaczony Su-17, w którym przy okazji wprowadzono wiele mniejszych i większych ulepszeń. W Polsce maszyny te pojawiły się w roku 1974, jako pierwsze samoloty o zmiennej geometrii skrzydeł. Pięć lat później wprowadzono MiGi-23. Przez ponad dwie dekady samoloty Su-20, służyły w jednostce w Powidzu, z powodzeniem wykonując stawiane im zadania. Stanowiły też cenne źródło doświadczeń w eksploatacji samolotów o zmiennej geometrii skrzydeł przed wprowadzeniem, na o wiele większą skalę, znacznie nowocześniejszych maszyn Su-22M4.Samolot Su-20 jest bohaterem zeszytu Samoloty Wojska Polskiego nr 52. Na klasyczny dla serii układ składa się: 14 stron rozdziału Geneza, w którym Autorzy przedstawili nie tylko historię powstania samolotu Su-17/20, ale także pierwsze doświadczenia ze zmienną geometrią skrzydeł w lotnictwie światowym; Nowe możliwości - 16 stron o rozwoju i doskonaleniu konstrukcji oraz wyposażenia samolotu; Su-20 w Polsce - 18 stron opisu służby Su-20 pod znakiem biało-czerwonej szachownicy. Opis techniczny samolotu zajmuje kolejnych osiem stron. Uzupełnienie stanowi krótki (2 strony) opis rozpoznawczo-bombowych wersji samolotu MiG-25. Także dwie strony poświęcono zasobnikowi KKR-1. Co ciekawe zasobnik ten przeniesiony pod kadłuby Su-22M4 do dnia dzisiejszego realizuje zadania rozpoznawcze w wojsku polskim.
Tekst, jak zwykle u duetu Gruszczyński-Fiszer poprawny z nielicznymi tylko niedociągnięciami, jak przecinek przed spójnikiem oraz - str. 54.; „… stacja ostrzegająca przed radiolokacyjnym oprogramowaniu SPO-10”, str. 61. Nie jest poprawne określenie wypadku samolotu nr 6137 mianem kapotażu. Ten termin ma znacznie węższe znaczenie, niż użyte w tym miejscu, str. 42.
W mojej opinii zdjęcie ilustrujące, zgodnie z podpisem, początek służby samolotów Su-20 w Polsce (str.34/35) powinno przedstawiać samoloty w pierwszym – srebrnym okresie służby, nie w późniejszym – łaciatym. W ogóle zdjęć łaciatych Su-20 jest, moim zdaniem, znacznie więcej niż z okresu srebrnego. Z jednej strony rozumiem, że tych zdjęć dostępnych jest więcej. Z drugiej jednak w okresie srebrnym maszyny te pełniły znacznie ważniejsza rolę w siłach zbrojnych., co w ten sposób można było podkreślić/zaznaczyć.

Gruszczyński J., Fiszer M.
100 lat polskich skrzydeł
Tomik 52, Su-20
Edipresse Polska S.A.
64 strony, w miękkiej oprawie.
Liczne zdjęcia.

Powiązane wpisy

AEROMAX.pl - Su-20 w numerze specjalnym